De wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg

De gemiddelde wachttijd voor geestelijke gezondheidszorg wordt met de dag langer. De wachtlijst voor aanmelding is vaak langer dan de wachtlijst voor behandeling. Het gevolg is dat veel patiënten die in kritieke toestand verkeren en onmiddellijk hulp nodig hebben, worden verwaarloosd. Zij kunnen niet de dringende steun en hulp krijgen die zij nodig hebben. Dit is een probleem voor centra voor geestelijke gezondheidszorg en vormt een uitdaging voor hen. Er kunnen veel technieken worden toegepast om de wachttijd te verkorten. GGZ-centra doen hun uiterste best om een oplossing te vinden voor dit complexe probleem.

Wat is GGZ?

De afkorting GGZ staat voor Geestelijke Gezondheidszorg. GGZ is een organisatie in Nederland die geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg aanbiedt. Het is ontwikkeld in Nederland en heeft bijna 100 lidorganisaties in vele steden van Nederland. Zij streeft ernaar geestelijke gezondheidszorg te bieden, die betaalbaar en toegankelijk is, en tegelijkertijd zorg van hoge kwaliteit te leveren. De organisatie verleent haar diensten zonder enig onderscheid aan het publiek dat deze nodig heeft. De diensten die zij aanbiedt variëren van bevordering van de geestelijke gezondheidszorg tot het voorkomen van problemen met mentale gezondheid. Zij verleent haar diensten op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg aan mensen die in opvanghuizen wonen, aan mensen die zelfstandig wonen en aan mensen in klinische, psychiatrische en forensische instellingen. Het biedt ook ambulante zorg, ziekenhuisfaciliteiten en residentiële zorg.

GGZ biedt ook therapeutische ondersteuning en behandelingsfaciliteiten aan mensen die het slachtoffer zijn van uiteenlopende geestelijke gezondheidsproblemen en psychiatrische problemen. Deze problemen variëren van angststoornissen, depressie, agressie, verslaving, en anderen. Elke stoornis is anders in zijn oorzaken en uiting, en dus is de zorg die elke patiënt nodig heeft ook anders. Daarom heeft GGZ specifieke geestelijke gezondheidswerkers die gespecialiseerd zijn in specifieke stoornissen. Sommigen zijn gespecialiseerd in het verlenen van andere diensten en vormen van zorg. De organisatie heeft ongeveer 85.000 medewerkers van de verschillende lidorganisaties die met succes mensen met milde, matige en ernstige psychische gezondheidsproblemen begeleiden en behandelen.

Hoe schrijf je je in bij GGZ?

Het inschrijfformulier werkt stapsgewijs. Een zorgvuldig ingevuld inschrijfformulier helpt bij het in kaart brengen van de gegevens van de patiënt, zodat de behandelaar zich kan voorbereiden op de eerste kennismaking. Het formulier kan worden opgeslagen om het later aan te vullen.

Patiënten kunnen zich online inschrijven door op de inschrijfknop op de homepage van de website te klikken. Daar kunnen zij een inschrijfformulier invullen. GGZ heeft wel een verwijzing nodig van zijn of haar huisarts.

Als de aanmelding compleet is, wordt de patiënt op de wachtlijst geplaatst en wordt bekeken of de aangegeven aandoening binnen het aanbod van de gespecialiseerde hulp van de GGZ valt. Als de wachttijd is afgelopen, wordt telefonisch contact opgenomen met de patiënt en wordt deze uitgenodigd voor één of twee afspraken met een behandelaar van de GGZ. Tijdens dit gesprek is er nog tijd om de zorgvraag te verduidelijken. De coördinerend behandelaar bespreekt ook het vervolgtraject en de werkwijze van GGZ.

Hoe depressief zijn Nederlanders?

Ongeveer één op de drie Nederlandse volwassenen lijdt op enig moment in zijn leven aan depressie of angst, met ernstige gevolgen voor zijn of haar algehele gezondheid en dagelijks functioneren.

Volgens een nieuwe studie hebben Nederlanders een ongewoon hoge aanwezigheid van depressie, in vergelijking met de rest van Europa. Op elke 100.000 jaar lijden meer dan 1.850 mensen aan een depressie in Nederland. Dit staat in schril contrast met het meest recente Global Happiness Report, waarin Nederland als het op drie na gelukkigste land uit de bus kwam.

Dit percentage depressies is aanzienlijk gestegen als gevolg van de stress die de aanhoudende pandemie met zich meebrengt. Een derde van de ondervraagden in Nederland zei tijdens de uitbraak van het coronavirus angstiger te zijn dan eerder. Ook voelde bijna 30% van de ondervraagden zich meer melancholisch, gestrest en eenzaam. 

Bovendien had ongeveer 20% van de ondervraagden slaapproblemen. De door COVID-19 geïnspireerde maatregelen om afstand te bewaren leidden tot drastische veranderingen in het sociale leven, waarvan uit de huidige gegevens blijkt dat ze een aanzienlijke invloed hebben gehad op de geestelijke gezondheid.

Hoeveel mensen lijden in Nederland aan mentale problemen?

Volgens EUROSTAT varieerde het gemiddelde zelfmoordcijfer per 100.000 mensen in Nederland tussen 1995 en 2006 van 8,8 tot 9,5.

In Nederland heeft 12,4 procent van de mensen in het afgelopen jaar een angststoornis gehad, en 19,3 procent heeft ooit in zijn leven een stemmingsstoornis gehad. Jaarlijks lijden meer dan 700.000 mensen aan een depressie. In Nederland vertoont ongeveer 15 procent van de ouderen klinische depressiesymptomen.

Van alle leerlingen tussen 11 en 17 jaar heeft 13% internaliserende problemen zoals somberheid, angst en eenzaamheid, terwijl 11% externaliserende problemen heeft.

Wachttijden in verschillende regio’s:

Er zijn verschillende regionale wachttijden en patiëntengroepen in verschillende regio’s. Er zijn regio’s zoals Midden-IJssel, ‘t Gooi, Groningen, Zwolle, Drenthe en Zuidoost-Brabant waar de wachtlijsten erg lang zijn. In steden als Zaanstreek/Waterland, Friesland, Waardenland, Noord Holland noord, Westland Schieland en Delfland en Utrecht zijn de wachtlijsten echter kort.

Soorten wachttijd op geestelijke gezondheidszorg

De wachttijd is de tijd die een patiënt moet wachten voordat hij een behandeling, een diagnostische test of een operatie krijgt. De wachttijd hangt af van wanneer de patiënt klaar is voor de procedure en wanneer de juiste diensten voor de patiënt beschikbaar zijn.

Er zijn 2 soorten wachttijden:

• Aanmeldingswachttijd: Nadat de arts of medisch deskundige een patiënt heeft aangemeld bij een organisatie of instituut, zal deze zo snel mogelijk een intakegesprek plannen voor de patiënt. Het intakegesprek kent een wachttijd. De wachttijd is onafhankelijk van de zorgverzekering en geldt voor behandelingen waarvoor geen ziekenhuisopname nodig is.

• Wachttijd behandeling:  Na het intakegesprek zoekt de organisatie de behandelaar die het beste past bij de aandoening van de patiënt. De therapie kan dan beginnen. Dit proces kan vele weken in beslag nemen; twee organisaties doen er echter alles aan om de wachttijden voor elke cliënt zo kort mogelijk te houden. Dit helpt de patiënt om snel behandeld te worden. Er kunnen zich echter situaties voordoen, waardoor de wachttijd langer wordt. Er is natuurlijk geen wachttijd als de toestand van de patiënt een snelle hulpverlening vereist. In dat geval kan de patiënt door zijn arts of huisarts worden doorverwezen naar de Spoedeisende Psychiatrie.

De verschillende wachttijden op de verschillende locaties in Nederland zijn:

FAQs:

Hoe lang is de wachtlijst voor een psycholoog?

 Patiënten in Nederland moesten in 2018 meer dan 20 weken wachten op een behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen. Ter vergelijking: personen die lijden aan onverklaarbare ongemakken en vermoeidheid moesten gemiddeld 10 weken wachten voordat ze een behandeling kregen.

Waarom zijn er lange wachtlijsten voor geestelijke gezondheidszorg?

De behandelaars moeten veel mensen behandelen, wat tijd kost. Ze moeten hen ook doorverwijzen naar een specialist, wat wederom tijd kost. Niet altijd zijn er meteen geschikte mensen beschikbaar voor de behandeling. Daarnaast is er een toename van patiënten als gevolg van de pandemie. Er zijn ook minder middelen, zoals ziekenhuisbedden en medicijnen, in verhouding tot het aantal patiënten en dat leidt tot lange lijsten.

Hoeveel mensen wachten op geestelijke gezondheidszorg?

In oktober 2021 waren er in het hele land in totaal 52.030 patiënten die wachten op een opname. Er staan op dat moment 26.993 patiënten op de wachtlijst. In oktober wachten 79.023 personen op een opname of behandeling van deze patiënten.

Hoe lang duurt specialistische geestelijke gezondheidszorg?

In 2010 beweerde 70% van de Nederlandse respondenten van de Commonwealth Fund’s 2010 Health Policy Survey in 11 landen dat zij minder dan vier weken moesten wachten op een bezoek aan een specialist. Nog eens 16% verklaarde dat ze twee maanden of langer moesten wachten. Net als Amerikaanse respondenten gaf 59 procent aan minder dan vier weken te moeten wachten op een electieve operatie (een operatie die uit voorzorg wordt uitgevoerd) en slechts 5 procent wachtte vier maanden of langer.

Geestelijke gezondheidszorg in Nederland: conclusie

Geestelijke gezondheidszorg krijgt in Nederland de aandacht die het verdient. Hoewel het aantal psychische stoornissen met de dag toeneemt, zijn organisaties als GGZ doorgegaan met hun strijd om zoveel mogelijk te doen aan de behandeling van deze stoornissen. Daarom zou Nederland zich moeten richten op het ontwikkelen van meer van dergelijke organisaties, zodat de wachtlijsten minder worden omdat er meer personeel zal zijn om de patiënten te verzorgen. Bovendien zou Nederland zich moeten richten op de specialisatie van mensen in geestelijke gezondheidsproblemen om het aantal gekwalificeerde artsen en therapeuten te vergroten die het aantal patiënten aankunnen. Deze maatregelen zullen Nederland helpen om een veilige haven te zijn voor mensen met mentale problemen.