De omstandigheden waarin je verkeert kunnen zo overweldigend zijn dat je uitgeput bent van angst. Deze uitputting belemmert onze dagelijkse taken, en we verliezen het beetje vitaliteit en optimisme dat we nog hebben. Als gevolg daarvan blijven we achter met een diep gevoel van hopeloosheid en vermoeidheid dat tot ver buiten ons lichaam voelbaar is.

Waarom voel je je zo, en wat kan het zijn? Angst is een van de meest voorkomende redenen in de wereld van vandaag. Vermoeidheid kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder een snelle levensstijl, weinig slaap, of een slecht dieet met te weinig voedingsstoffen.

Extreme lichamelijke verschijnselen (kortademigheid, druk op de borst, enz.) gingen vaak gepaard met een gevoel van een naderende dood, een hartaanval of een psychose. Ongeveer 31% van de bevolking heeft op enig moment in zijn leven een paniekaanval gehad.

Dat kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder de stress van iemands persoonlijke of professionele leven, de uitputting van iemands fysieke middelen, en het gebruik van bepaalde medicijnen of stimulerende middelen.

Waarom een paniekaanval tijdens een burn-out?

Klanten vragen steeds meer en eisen steeds sneller antwoorden. Je gevoel van controle neemt af, waardoor je je afvraagt of er een vervelende collega om de hoek loert. Je lichaam staat op scherp door alle stress, en zodra er iets gebeurt, raak je in paniek.

Bij een burn-out komen paniekaanvallen zeer vaak voor. We hebben veel contact met mensen die hiermee te maken hebben. Mensen die dagelijks last hebben van paniekaanvallen zijn niet ongewoon. Dit is een goede reden voor ons om hier dieper op in te gaan. Je zult in dit artikel leren wat angst– en paniekaanvallen veroorzaakt, en wat je kunt doen om de symptomen te verlichten.

Wat de oorzaak ook is, steeds meer mensen voelen de gevolgen van stress. Er zijn veel manieren waarop j stress in het lichaam werkt, en je zult je waarschijnlijk steeds meer bewust worden van wat er om je heen gebeurt.

Hebben paniekaanvallen en burn-outs met elkaar te maken?

Je kunt last hebben van een burn-out als je je onder druk gezet of overweldigd voelt op het werk. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wordt er niet goed omgegaan met werkgerelateerde stress.

Deze symptomen komen vaak voor, naast het gevoel uitgeput te zijn, cynisch over het werk en een gebrek aan professionele doeltreffendheid.

Er bestaat geen klinisch syndroom voor emotionele vermoeidheid, maar specialisten zeggen dat het gepaard kan gaan met andere psychische aandoeningen, zoals een depressieve stoornis. De uitdrukking wordt vaak gebruikt om burn-out te beschrijven: wanneer iemands gevoelens van stress en plichten zo overweldigend zijn dat men het gevoel heeft geen energie meer te hebben om te geven.

Je overweldigd voelen is een symptoom van emotionele vermoeidheid. Overweldigd tot het punt dat je je niet meer in staat voelt om iets anders aan te pakken. Lichamelijke uitputting is de schuldige. Mentale uitputting is de schuldige. Het probleem is focus. Met andere woorden, het is alles wat er gebeurt als we tot het uiterste worden gedreven.

Heb je het gevoel dat je de controle verliest tijdens een paniekaanval?

Je kunt een gevoel van controleverlies ervaren, hoewel dit kan worden verergerd omdat je voortdurend je symptomen in de gaten houdt en bang wordt. Door angst veroorzaakte duizeligheid en mogelijk bewusteloosheid kunnen gepaard gaan met een gevoel van machteloosheid. Die persoon kan dat geloven, en hij kan in een staat van angst en vrees verkeren.

Het is dus een extreme angstreactie, gevolgd door gevoelens dat je deze emotie niet onder controle hebt en zelfs de overtuiging dat je op dat moment op het punt staat te sterven. Er zijn verschillende scenario’s waarin een angstaanval kan optreden (autorijden, over straat lopen, enz.), maar ze kunnen allemaal beter vermeden worden.

Aan de ene kant het soort ideeën die ze opwekken, zoals een naderende dood, hartaanval, duizeligheid en verlies van bewustzijn; en aan de andere kant hyperventilatie (gejaagde ademhaling), die een zeer snelle toename van de totale fysiologische activering veroorzaakt. Angstsymptomen worden verkeerd begrepen, wat leidt tot catastrofaal denken (fysiologische activering).

Wat paniekaanvallen en paniekstoornissen betreft, weten deskundigen niet wat ze veroorzaakt. Als je je in een gevaarlijke of stressvolle situatie bevindt, zal je lichaam op een natuurlijke manier reageren. Er is een onmiddellijke verhoging van de hartslag en een uitbarsting van energie. De vecht-of-vluchtreactie is de naam die hieraan gegeven wordt. Paniek ontstaat wanneer de reactie van het lichaam op waargenomen dreiging plaatsvindt in afwezigheid van daadwerkelijk gevaar.

Een onevenwichtigheid van neurotransmitters in de hersenen kan paniekaanvallen en een paniekstoornis veroorzaken, net als familiegeschiedenis. Ze kunnen om verschillende redenen optreden, die niet altijd onmiddellijk duidelijk zijn.

Andere triggers voor paniekaanvallen zijn onder meer:

  • Een medische aandoening, zoals een overactieve schildklier of hart- of ademhalingsproblemen.
  • Angst of andere psychische aandoeningen.
  • Alcoholverslaving.
  • Overmatige consumptie van nicotine of cafeïne.
  • Medicatie voor aandoeningen zoals astma en hartziekten.
  • Gebruik van verdovende middelen, zoals cocaïne of marihuana.
  • Langdurige blootstelling aan hoge stressniveaus.

Als één of beide ouders lijdt aan depressie of bipolaire stoornis, is de kans groter dat je een paniekstoornis ontwikkelt.

De angst voor schaamte die een paniekaanval veroorzaakt

Er is veel stigma rond geestelijke gezondheid, en degenen die een paniekstoornis hebben voelen vaak schaamte over hun aandoening. Dit soort angst kan een paniekaanval verergeren omdat je meestal het begin ervan vermijdt.

De angst en schaamte voor een paniekaanval zorgen ervoor dat iemand zich onderdrukt voelt, en het haalt het punt weg om iemands emoties ten volle te uiten. Normaal gesproken uit de schaamte voor een paniekaanval zich op zo’n manier dat je niet in het openbaar gezien wil worden terwijl je een paniekaanval hebt, en dat je het ook niet wil toegeven.

Wanneer we ons beschaamd voelen over onze geestelijke gezondheidstoestand, zorgt dat ervoor dat we er meer over gaan stressen. Als we aan angst lijden, kan deze negatieve spiraal verergeren. Als we echter de juiste tips volgen om paniekaanvallen te voorkomen, kan het probleem worden opgelost.

Hoe kun je een paniekaanval met burn-out overwinnen?

Begrijpen hoe stress ons fysiek, mentaal en emotioneel beïnvloedt, is de eerste stap in het omgaan met stress.

In  technische terminologie verwijst stress naar een belasting of kracht die op een constructie wordt uitgeoefend en die deze kan volhouden totdat sommige inherente structurele beperkingen worden overschreden en de constructie instort.

Hoewel mensen stress tot een bepaald punt aankunnen – en stress nodig hebben om op hun best te presteren – storten ze in of raken ze de draad kwijt wanneer dat punt is bereikt.

Het is belangrijk om te onthouden dat onze geest en ons lichaam niet gemaakt zijn om met constante zorgen, stress en bezorgdheid op zo’n hoog niveau om te gaan. Vergelijken met anderen is ook zinloos omdat we allemaal onze stressdrempel of ‘omslagpunt’ hebben.

Wat gebeurt er met het lichaam als het onder veel stress staat?

Stadium 1: staat van alarm

Na lange tijd stress te hebben ervaren, begint ons lichaam dit te zien als een bedreiging of een risico dat moet worden aangepakt. Vandaar de onmiddellijke activering van dit systeem en de productie van stresshormonen zoals adrenaline en noradrenaline en cortisol als reactie.

Met behulp van deze hormonen kun je taken uitvoeren die je normale vermogens te boven gaan. Door het vrijkomen van stresshormonen (vooral adrenaline) en een daaruit voortvloeiende toename van snelheid en kracht, gaat ons lichaam in de alarmmodus, bijvoorbeeld wanneer we ons ervan bewust worden dat ons huis in brand staat.

De ‘bevries’-reactie kan worden gebruikt in plaats van de vecht-of-vluchtreactie. Het is alsof we dezelfde fysieke reacties ervaren, maar we zijn op die plek gefixeerd, niet in staat om te bewegen of te praten.

Fase 2: Weerstand

Wanneer het lichaam op de stressor heeft gereageerd, is het waarschijnlijker dat het stressniveau verminderd of weg ebt.

We kunnen ons in deze tweede fase van stressreactie bevinden, maar ons lichaam blijft alert en voorzichtig, vooral als de stressoren aanhouden of als ze veel impact hebben gehad en we bang zijn geweest. Het is mogelijk om een ‘klaar om te reageren’ toestand in ons lichaam te handhaven, maar niet zo intens als de eerste reactie.

Fase 3: Uitputting

We komen in deze fase als de stressor lang heeft geduurd of als we denken dat het zo is. Een gebrek aan energie betekent dat het lichaam niet langer kan vechten tegen prikkels en hun schadelijke effecten kan verminderen.

Om burn-out of overbelasting door stress en andere gezondheidsproblemen te voorkomen, is het belangrijk de vermoeidheidsfase te herkennen.

Paniekaanvallen komen veel voor bij kinderen en volwassenen, daarom is het aan te raden deze in een eerder stadium te verhelpen.

Paniekaanvallen door burn-out: conclusie

Psychische gezondheidsproblemen worden voortdurend omgeven door stigma’s; mensen voelen zich niet op hun gemak of staan er niet voor open om hun problemen volledig te uiten. De angst voor het oordeel van anderen beheerst dit probleem in het algemeen en het blijft de menselijke interactie overspoelen. Kortom, de angst en schaamte voor paniek verergert het probleem alleen maar en komt voort uit het grotere probleem van stigmatisering in onze cultuur. Dit kan echter worden opgelost door training voor mensen die lijden aan paniek- en angstaanvallen.

Michael Hijlkema is expert op het gebied van angst-en paniekaanvallen, stress, burn-out en communicatie. Met zijn jarenlange ervaring heeft Michael meerdere trainingen gecreëerd om mensen te helpen met angst- en paniek, burn-out en hun welzijn in het algemeen te verbeteren. Bij Hoofdbaas heeft Michael op basis van verschillende modules een trainingstraject op maat gemaakt, dat je online of 1 op 1 kunt volgen en in je eigen tijd leert omgaan met jouw klachten.